Niskie zużycie energii, wyjątkowa trwałość, wszechstronność zastosowania – to tylko niektóre z zalet LED (Light Emitting Diode), czyli diod elektroluminescencyjnych. Komitet Noblowski zdecydował o przyznaniu Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki naukowcom, którzy w latach 90. XX wieku opracowali pierwsze LED emitujące światło niebieskie.
Lampy żarowe rozświetliły wiek XX. XXI zostanie rozświetlony przez LED – napisano w argumentacji przyznania nagrody Nobla. Opracowana przez japońskich naukowców dioda o niebieskim świetle była niezbędna do stworzenia diod elektroluminescencyjnych wytwarzających światło barwy białej, które coraz szerzej wkraczają nie tylko do domów.
Spis treści porady
Dlaczego niebieskie LED stało się białe?
Diodę wytwarzającą światło barwy niebieskiej pokrywa się luminoforem. Światło niebieskie jest przetwarzane przez luminofor na światło barwy żółtej oraz jest częściowo przepuszczane przez luminofor. Obie barwy się mieszają, a w rezultacie uzyskuje się światło o barwie białej. Odcień białego światła może się różnić w zależności od rodzaju i grubości warstwy luminoforu. W ten sposób wytwarzane są różne odcienie światła białego takie jak ciepłobiałe lub chłodnobiałe.
Zalety LED
Przeciętny konsument na co dzień ma do czynienia z lampami LED (potocznie, choć nieprawidłowo, nazywanymi żarówkami LED) oraz z oprawami LED – gotowymi produktami, dzięki którym można nowocześnie oświetlić dom lub otoczenie.
Najważniejszą zaletą oświetlenia LED jest znacząco mniejsze zużycie energii (nawet do 90%) niż w przypadku tradycyjnych źródeł światła. Ponadto diody elektroluminescencyjne są nadzwyczaj trwałe, mogą świecić nawet przez 40 tys. godzin.
W porównaniu z innymi energooszczędnymi źródłami światła są także znacznie bardziej odporne na częste włączania i wyłączania oraz wahania napięcia. Możliwość dobierania różnych barw światła – łącznie z dynamiczną zmianą barw oświetlenia, łatwe wbudowywanie w meble i inne elementy budowlane to dodatkowe zalety LED.
Uwaga na tanie LED
Coraz większa popularność LED spowodowała, że w sklepach jest wiele tanich produktów, których jakość pozostawia wiele do życzenia, a nawet nie spełniają podstawowych norm oświetleniowych. Zagrażają bezpieczeństwu i narażają na koszty przepalając się przed upływem deklarowanego terminu trwałości.
– Decydując się na zakup oświetlenia LED należy mieć na uwadze, że są to urządzenia skomplikowane.
Aby funkcjonowały prawidłowo, powinny składać się z pojedynczych diod wysokiej jakości oraz dodatkowo być wyposażone w odpowiedni system zasilania. W tanich konstrukcjach ilość wytwarzanego światła niebieskiego nie jest kontrolowana, co wynika między innymi ze składu chemicznego stosowanego luminoforu. A niskiej jakości luminofor sprzyja dużej emisji światła niebieskiego, które nie jest obojętne dla naszego zdrowia – mówi dr inż. Andrzej Wiśniewski z firmy OSRAM.
Dlatego decydując się na zakup LED, powinniśmy pamiętać o tym, że ich produkcja jest procesem trudnym i złożonym, na który światowe koncerny oświetleniowe przeznaczają duże nakłady finansowe. Dbając o jakość swoich produktów oraz bezpieczeństwo użytkowników.
Najważniejsze fakty z historii LED
1962 – na rynek trafia pierwsza dioda elektroluminescencyjna (typu GaAsP) emitująca światło barwy czerwonej, stworzona przez Amerykanina Nicka Holonyaka.
1971 – w wyniku opracowania lepszych materiałów półprzewodnikowych LED zaczynają być produkowane w nowych kolorach: zielonym, pomarańczowym i żółtym. Wydajność LED ciągle wzrasta.
1993 – japońscy fizycy Isamu Akasaki, Hiroshi Amano i Shuji Nakamura tworzą pierwszy doskonale niebieski LED oraz ulepszają zieloną diodę (InGaN).
1995 – zaprezentowana zostaje pierwsza LED wytwarzająca białe światło uzyskane metodą konwersji luminoforowej, która wchodzi na rynek dwa lata później.
2006 – produkowane są pierwsze diody emitujące światło, o skuteczności świetlnej 100 lm/W. Skuteczność tę przewyższają jedynie lampy wyładowcze.
2010 – w warunkach laboratoryjnych udaje się opracować LED o olbrzymiej skuteczności świetlnej rzędu 250 lm/W. Technologia jest nieustannie ulepszana. Dalszy rozwój w kierunku OLED jest uważany za przyszłość rynku oświetleniowego.
2014 – japońscy fizycy Isamu Akasaki, Hiroshi Amano i Shuji Nakamura otrzymują Nagrodę Nobla za opracowanie niebieskich diod elektroluminescencyjnych.
Na podstawie materiałów firmy Osram
